Eğer kediniz kum kabı dışına çiş veya kaka yapıyorsa, bu durumun nedenini anlamak önemlidir. Bazı kediler evin her köşesine yapmaya başlarken, bazıları belli noktaları, örneğin banyo ya da yatağınızı tercih eder. Sorunu çözmeye başlamadan önce, kedinizin bu davranışının altında yatan nedeni bilmek gerekir.
Kedilerin kum kabı dışına çiş ya da kaka yapmasının ardında tıbbi ya da davranışsal sebepler olabilir. İşte bu davranışa neden olabilecek 9 yaygın neden ve neler yapabileceğinize dair ipuçları.
1. Tıbbi Nedenler
Kedinizin kum kabı dışına yapmasının tıbbi nedenleri olabilir. İlk adım olarak veteriner hekime gitmek önemlidir. Veteriner, fiziksel muayene yaparak idrar ve dışkı örneklerini inceleyecektir. Sonuçlara göre tedavi planı oluşturulur. Kedilerde bu soruna yol açabilecek bazı yaygın tıbbi durumlar şunlardır:
İdrar Yolu Enfeksiyonu (İYE)
Kedilerde idrar yolu enfeksiyonları, özellikle yaşlı kedilerde sıkça görülür. İdrar yolundaki bakteriler, iltihaplanmaya ve idrara çıkma sorunlarına yol açabilir. Antibiyotik tedavisi genellikle bu enfeksiyonları gidermek için kullanılır. Tedavi sonrasında enfeksiyonun tamamen geçtiğinden emin olmak için takip testleri önerilir.
Mesane Taşları
Bazı kedilerde mesanede taşlar oluşabilir ve bu taşlar idrar yaparken rahatsızlık ve hatta tıkanıklığa yol açabilir. Eğer veteriner taşlardan şüphelenirse, X-ray çekilerek taşların boyutu ve sayısı belirlenir. Küçük taşlar özel bir diyetle eritilebilirken, büyük taşların cerrahi müdahaleyle çıkarılması gerekebilir.
İdiopatik Sistit
İdiopatik sistit, mesane iltihabı anlamına gelir ve nedeni bilinmez. Bu durumda kedinizin idrarında mikroskobik düzeyde bile olsa kan olabilir. Bu sorun genellikle diyet değişiklikleri ve çevresel iyileştirmelerle tedavi edilir. Bazı durumlarda ağrı kesici ve anksiyete giderici ilaçlar da kullanılır.
Sistemik Hastalıklar
Eğer kedinizin idrar ve dışkı sorununun altında tıbbi bir neden yatıyorsa, bu başka hastalıklarla ilişkili olabilir. Kronik böbrek hastalığı, karaciğer sorunları, diyabet ve tiroid bozuklukları gibi hastalıklar, idrar miktarında artışa neden olabilir. Veteriner hekiminiz kapsamlı laboratuvar testleri yaparak bu tür hastalıkları erken teşhis edebilir.
2. Davranışsal Nedenler
Eğer tıbbi bir sorun bulunmuyorsa, kedinizin kum kabı dışına çiş veya kaka yapmasının arkasında davranışsal nedenler olabilir. Çevresel faktörlerin bu davranışı tetikleyip tetiklemediğini anlamak önemlidir.
Kum Kabı Tercihleri
Kediler kum kabı konusunda çok seçici olabilirler. Eğer kum kabı onların hoşuna gitmezse, kabı kullanmayı reddedebilirler. Kutu çok kirli olabilir, yanlış yerde olabilir ya da kumun kokusu ve dokusu kedinizin hoşuna gitmeyebilir. Bu durumda farklı kum markalarını ve kum kabı modellerini deneyerek kedinizin tercihlerini bulmanız gerekebilir.
Kirli Kum Kabı
Bazı kediler kum kabının temiz olmamasına tahammül edemez. Bu yüzden kum kabını günde en az bir kez temizlemek ve haftada bir tamamen boşaltıp yıkamak önemlidir.
Eski İdrar veya Kaka Kokuları
Eğer kediniz daha önce belirli bir yere çiş ya da kaka yapmışsa, o alanın kokusu tam olarak çıkmamış olabilir. Bu durumda kediniz aynı alana tekrar gidip yapmaya devam edebilir. Özel leke ve koku çıkarıcı ürünler kullanarak bu sorunu çözebilirsiniz.
Stres
Stres de kedilerin kum kabı dışına yapmasına neden olabilir. Evinize yeni bir hayvanın gelmesi, taşınma, ya da eve yeni bir insanın gelmesi gibi değişiklikler kedinizin stres seviyesini artırabilir. Kedinizin rahatlayabileceği sessiz bir alan oluşturmak ve stres kaynaklarını ortadan kaldırmak önemlidir.
3. Sorunu Nasıl Çözebilirsiniz?
Tıbbi Sorunları Ortadan Kaldırın
İlk olarak kedinizin herhangi bir tıbbi sorunu olup olmadığını öğrenmek için veteriner hekime başvurun. Eğer sağlık sorunları yoksa, davranışsal nedenlere odaklanabilirsiniz.
Kum Kabı Koşullarını İyileştirin
Kedinizin kum kabını sevmediği için kum kabı dışına çiş veya kaka yapıyor olabilir. Kum kabının boyutunu büyütün, temiz ve erişilebilir olmasına özen gösterin. Kum kabını evin sessiz bir köşesine yerleştirin ve mümkünse her kedi için birden fazla kum kabı bulundurun.
Stresi Azaltın
Kedinizin yaşadığı stresi azaltmak için oyunlar oynayın, oyuncaklar ve tırmalama tahtaları ile onu meşgul edin. Gerekirse veteriner hekiminizden stres azaltıcı takviyeler veya ilaçlar hakkında bilgi alabilirsiniz.
Profesyonel Yardım Alın
Eğer tüm çabalarınıza rağmen kediniz kum kabı dışına yapmaya devam ediyorsa, bir hayvan davranış uzmanından yardım almayı düşünebilirsiniz. Sabır ve zamanla, kedinizin bu davranışını düzeltebilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Kedim neden aniden kum kabı dışına yapmaya başladı?
Kedinizin aniden kum kabı dışına çiş veya kaka yapmasının ardında stres, tıbbi sorunlar veya çevresel değişiklikler olabilir. Veteriner hekiminize başvurmanız önemlidir.
Kedimde idrar yolu enfeksiyonu olup olmadığını nasıl anlarım?
Kediniz çiş yaparken ağrı çekiyor, kanlı idrar yapıyor veya sürekli kum kabına gidip bir şey yapmıyorsa idrar yolu enfeksiyonu olabilir. Hemen bir veteriner hekime danışın.
Kedimi yataktan çiş yapmaktan nasıl vazgeçirebilirim?
Kedinizin yatak odasına erişimini sınırlayın ve idrar sorununun nedenini bulana kadar odaya girmesini engelleyin. Yatağınızı da iyice temizlemeyi unutmayın.
Neden kedim sadece çişini kum kabı dışına yapıyor ama kakasını kabın içine yapıyor?
Bazı kediler çiş ve kakalarını farklı kutulara yapmayı tercih eder. Evde her kedi için en az iki kum kabı bulundurmak bu sorunu çözebilir.